2024-06-29

 بێگومان هەڵبژاردنی پەرلەمان ڕووداوێکی سیاسی گرنگە کە دەتوانێت کاریگەرییەکی بەرچاوی هەبێت لەسەر لایەنە جیاوازەکانی ئابووری، لەوانەش بازاڕی خانووبەرە. لە هەرێمی کوردستان، بڕیارە لە مانگی تشرینی یەکەمی ئەمساڵ هەڵبژاردنی پەرلەمان بەڕێوەبچێت، ئەمەش پرسیار دروست دەکات، کە ئەم هەڵبژاردنە چۆن کاریگەری لەسەر بازاڕی خانووبەرە لە هەرێمدا دەبێت.

لێردا دەتوانینن  بە چەند خاڵێکی کورت ئەم کاریگەریانە ڕوونبکەینەوە :

1. سەقامگیری سیاسی و ئابووری

   - سەقامگیری سیاسی: هەڵبژاردن دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە بەهێزکردنی سەقامگیری سیاسی ئەگەر لە ئەنجامدا حکومەتێکی بەهێز و سەقامگیری لێبکەوێتەوە، ئەمەش متمانەی وەبەرهێنەران و بەکاربەران بە بازاڕی خانووبەرە زیاد دەکات.

   - ئابووری ناوخۆیی: سەقامگیری سیاسی دەتوانێت گەشەی ئابووری ناوخۆیی بەرز بکاتەوە لەڕێگەی ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی و ناوخۆیی، ئەمەش ڕەنگدانەوەی ئەرێنی لەسەر بازاڕی خانووبەرە بەدی دەکات.

2. سیاسەتی حکومی و ڕێکخستنەوەی یاسایی

   - یاسای خانووبەرە: گۆڕانکاری لە حکومەتدا دەتوانێت ببێتە هۆی پێداچوونەوە یان هەموارکردنەوەی یاساکانی پەیوەست بە خانووبەرە، وەک کۆدی بیناسازی، باجی خانووبەرە، و سیاسەتی نیشتەجێبوون. باشترکردنی ئەم سیاسەتانە دەتوانێت ژینگەی وەبەرهێنان لە کەرتی خانووبەرەدا بەرز بکاتەوە.

   - باج و ڕسومات: هاندانی سیاسەتی باج کە ڕەنگە تێچووی مامەڵەی خانووبەرە کەم بکاتەوە، ئەمەش چالاکییەکان لە بازاڕدا هان دەدات.

3. متمانە بە وەبەرهێنەر و بەکاربەر

   - متمانە بە وەبەرهێنەر: هەڵبژاردنی سەرکەوتوو کە دەبێتە هۆی حکومەتێکی سەقامگیر دەتوانێت متمانەی وەبەرهێنەران بەرز بکاتەوە، ئەمەش دەبێتە هۆی زیادبوونی وەبەرهێنان لە پڕۆژەکانی خانووبەرە.

   - متمانە بە بەکاربەران: زیادبوونی متمانە بە سەقامگیری سیاسی و ئابووری دەتوانێت پاڵ بە بەکاربەرانەوە بنێت بۆ بڕیاردانی زیاتری کڕینی خانووبەرە.

4. خەرجی و ژێرخانی حکومەت

  - خەرجکردن بۆ ژێرخانی: ڕەنگە حکومەتی نوێ خەرجییەکانی بۆ پڕۆژەکانی ژێرخانی، وەک ڕێگاوبان و دامەزراوە گشتییەکان زیاد بکات، ئەمەش دەتوانێت سەرنجڕاکێشیی هەندێک ناوچە بۆ وەبەرهێنانی خانووبەرە  بەرز بکاتەوە.

   - نیشتەجێبوونی کۆمەڵایەتی( دابینکردنی یەکەی نیشتەجێبوون بەنرخی گونجاو): ڕەنگە سیاسەتە نوێیەکانی حکومەت بەرنامەکانی نیشتەجێبوونی کۆمەڵایەتی لەخۆ بگرن کە بتوانن یەکەکانی نیشتەجێبوونی گونجاو دابین بکەن بۆ خاوەن داهاتە سنوردارەکان و داهات نزمەکان، ئەمەش چالاکییەکانی بازاڕی خانووبەرە زیاد دەکات.

5. کاریگەری ناڕاستەوخۆ

   - بازاڕی کار: ڕەنگە سیاسەتی نوێ کاریگەری لەسەر بازاڕی کار هەبێت، ئەمەش ڕەنگدانەوەی دەبێت لەسەر توانای کڕینی دانیشتووان و دواتریش لەسەر خواستی خانووبەرە.

   - هەڵاوسان و ڕێژەی سوود: گۆڕانکاری لە سیاسەتی ئابووریدا دەتوانێت کاریگەری لەسەر ڕێژەی هەڵاوسان و ڕێژەی سوود هەبێت، کاریگەری لەسەر توانای تاک و کۆمپانیاکان دەبێت بۆ قەرزکردن بۆ دابینکردنی دارایی کڕینی خانووبەرە.

 لەکۆتاییدا دەتوانین بڵێن هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان  چەندین کاریگەری لەسەر بازاڕی خانووبەرە دا دەبێت لە داهاتوودا، بەتایبەتی لە ڕوانگەی ئابوورییەوە. سەقامگیری سیاسی، گۆڕانکاری لە سیاسەتەکانی حکومەت، متمانەی وەبەرهێنەران و بەکاربەران، و خەرجییەکانی حکومەت بۆ ژێرخانی ئابووری هەموو ئەو هۆکارانەن کە دەتوانن بەشداربن لە بەرزکردنەوە یان کەمکردنەوەی چالاکییەکان لە بازاڕی خانووبەرەدا. گرنگە چاودێری ئەنجامی دوای هەڵبژاردن و ئەو سیاسەتانە بکرێت کە پەیڕەوی لێدەکەن بۆ تێگەیشتن لە کاریگەرییەکانی داهاتوو لەسەر بازاڕی خانووبەرە لە هەرێمی کوردستان.