2025-11-26

نوسەر: د. هاوكار جەبار مەجید

کرێنی باڵاخانەکان کە لە هەولێر و سلێمانی دەبینرێ دڵی هەموومان خۆش دەکا، بەڵام دەبێ بیرمان نەچێ کە ئەو بازارە نابێ هەر تەنها بۆ بازاڕی ناوخۆ گرنگ بێ بەڵکو دەبێ شارەکانمان بگەین بە ئاستی جیهان لە داهاتوودا. لە زانستی عەقارات بەوە دەگوترێ دوو لایەنی خانووبەرە، چونکە عەقارات تەنها پێویست نییە بە پارە و دارایی کە بازارەکان دەجولێنی بەڵکو وەک لە پەرتووکی How Real Estate Dreams of Forever باس دەکا کە بوژانەوە و بنیاتنان وادەکا تێگەیشتنە دەرەکیەکان بگۆڕێ و خەڵکی دیکە بۆ خۆی رابکێشێ کاتێک رەنگدانەوەیەکی جیهانی وەردەگرێ.

ئەو شتە تارادەیەک لە کوردستاندا دەبینرێ، کە هەموو ئەوانەی سەردانی شارەکان دەکەن بە بینی باڵەخانەکان و جموجۆڵەکان هەست بە جۆرێک لە گەشەی خێرا دەکەن، کە ئەو گەشەیە دەبێتە هۆی سەرەنج راکێشان و هاتنی خەڵکی دیکە بۆ ئەو بازارە و بەشدارییکردنیان لە گۆڕانکارییەکان.

ئەوەی روونە ئێستا بەشێکی زۆری پرۆژەکان بە تایبەت ڤێلا و شوقە نرخێکی جیهانیان وەرگرتووە بەوەی کە بەردەوام لە بەرزبوونەوەدان، بەڵام دەبێ ئەوە بزانیین کە بازاری خانووبەرە هەمیشە بەهێز نییە، ناتوانێ بەردەوام نرخەکەی بەرزبێتەوە. بەڵام گەیشتنی نرخەکان و ئاستی پرۆژەکان بۆ ئاستی جیهانی وادەکا کە خەڵک کەمتر رووبکەنە دەرەوە بۆ کڕینی موڵك و خانووبەرە چونکە دەبینن کە ئەو جوڵەی لە دەرەوە هەیە بەهەمان شێوە لە ناوخۆشدا هەیە، وە ئەو مەترسی و فرستانەی کە لە دەرەوە دروست دەبێ دەکرێ لە ئاستی ناوخۆشدا هەستی پێ بکرێ.

لەلایەکی دیکەوە ئەو گەشەیە تەنها ژمارەی پارە نییە، بەڵکو وابەستە دەبێ بە سیاسەت و شێوازی گواستنەوە، گەشەی شار و تەنانەت لە داهاتوودا دەکرێ دۆخی کۆمەڵایەتیش گۆڕانکاری بەسەردا بێ وەک ئێستا هەستی پێدەکەین بەڵام لە داهاتوودا ئەگەر ئەو گەشە بەردەوام بێ ئەوا ئاسنتر دەتوانیین بیبیینین، بەوەی کە رۆژ دوای رۆژ ژمارەی خەڵک لە شارەکانی وەکوو هەولێر و سلێمانی زیاتر دەبێ کە ئەو زیادبوونەوە بەردەوام فشار لەسەر شارەوانییەکان دەکا بە بنەماکانی دەسەڵات و یاسای خۆیاندا بچنەوە بۆ ئەوەی بگەن بە ئاستی باشتر. بۆیە دەکرێ بڵێنەوە کە ئەوەی لە بەرزبوونەوەی باڵاخانەکان دەبیین هەر تەنها بەرزبوونەوە نییە، بەڵکو کاریگەری دەبێ لەسەر بانکەکان، گۆڕانکارییە کۆمەڵایەتیەکان تەنانەت سیاسەت و یاسا.

کوردستان ئێستا بەرەو ئاڕاستەیەک دەڕوات کە پێشبینی زۆر باشی لەسەر بەڵام پرسیارەکە ئەوەیە کە ئایا ئاڕاستەکە هەر تەنها پەیوەستە بە بەرزبوونەی باڵاخانە، یاخود دەتوانیین ببین بە هێزێکی هەرێمی ئەگەر نەگەین بە ئاستی جیهانی بۆ ئەوەی تیگەیشتنەکان لەسەر کوردستان بگۆڕین، چیرۆکی کوردستان ببەسترێتەوە بە گەشەی خانووبەرە و بازاڕ هاوشێوەی وڵاتانی دیکە ناوچەکە و جیهان.